Saltar navegación

As variantes lingüísticas

 

A mediados do século XIX non existía un modelo formal de lingua para o galego. Non había estudos sobre a lingua galega e aínda non apareceran as primeiras gramáticas nin tampouco dicionarios. Escribir en galego era iniciar unha aventura que obrigaba aos escri­tores a tomar moitas decisións e escollas sobre a marcha.

Cantar 1 de Cantares gallegos

No poema hai algunhas palabras subliñadas que se corresponden  con variacións da lingua estándar. e axustes ortográficos. 

 

 

Cantart ' hei, Galicia,

teus dulces cantares,

qu'así mo pediron

na beira do mare.
 

Cantart ' hei,Galicia,
na lengua  gallega,

consolo dos males,
alivio das penas.
 

Mimosa, soave,
sentida, queixosa,

encanta si ríe,
conmove si chora.
 

Cal ela ningunha
tan dose que cante
soidades amargas,
sospiros amantes,


misterios da tarde,
murmuxos da noite;
cantart'hei, Galicia,
na beira das fontes.
 

Qu' así mo pediron,
qu' así mo mandaron,
que cante e que cante
na lengua qu' eu falo.

 

 Qu' así mo mandaron,

qu'así mo dixeron...

Xa canto, meniñas,

coidá, que comenzo.
 

Con dulce alegría,
con brando compás,

ó pé  das ondiñas
que veñen e van.
 

Dios santo premita
qu' aquestes cantares

d' alivio vos sirvan
nos vosos pesares;
 

de amabre consolo,
de soave contento
cal fartan de dichas
compridos  deseios.


De noite, de día,
na aurora, na sera,
oiresme cantando
por montes e veigas.
 

Quen queira me chame,
quen queira m'obriga;
cantar, cantareille
de noit'e de día.

Por darlle contento,

por darlle consolo,

trocando en sonrisas

queixiñas e choros.
 

Buscaime, rapazas,
velliñas, mociños,

buscaime antr 'os robres,
buscaime antr ' os millos,
 

nas portas dos ricos,
nas portas dos  probes,

qu' aquestes cantares
a todos responden.


A todos, qu' á  Virxen
axuda pedín,
porque vos console
no voso sufrir;


nos vosos tormentos,
nos vosos pesares.
Coidá, que comenso ...
Meniñas, Dios diante!

 

Recoñece as variantes

 Ten en conta este esquema  para facer a tarefa "Descubre as variantes".

  1. Problemas gráficos que xorden da representación de fonemas que non existen en castelán e para os que a ortografía castelá non tiña representación.
    Fonema nasal velar .
    Fonema fricativo prepalatal.
     
  2. Parellas de palabras homógrafas con vogais de grao medio abertas e pechadas.
     
  3. Encontros vocálicos.
    1. Contraccións.
    2. Elisións.
    3. Epéntese.
    4. Parágoxe.
  4. Variabilidade vocalismo átono.
  5.  Seseo.
  6.  Rotacismo.
  7.  Metátese.
  8. Castelanismo.
  9. Dialectalismo na morfoloxía verbal.



     


Descubre as variantes

Pregunta

Selecciona o grupo onde todas as palabras sexan castelanismos.

Respostas

mare, dulces, gallega, dose, dicha, sonrisas, Dios

dulces, gallega,  dicha, sonrisas, Dios

dulces, gallega, probe, dicha, sonrisas, Dios

Retroalimentación

Pregunta

Busca exemplos de dialectalismos

Respostas

coidá, buscáime

amabre, coidá, buscáime

premita, buscáime

Retroalimentación

Pregunta

Hai problemas gráficos que xorden da representación de fonemas que non existen en castelán;  escolle cal das opcións responde á solución da representación dun fonema característico do galego.

Respostas

ningunha, queixosa, antr´os robres

ningunha, queixosa, deseios

queixosa,  ningunha

Retroalimentación

Pregunta

cales destes encontros vocálicos son contraccións?

Respostas

cantart´hei, qu´aquestes, d´alivio

ó pé, qu´á Virxen

Retroalimentación